• سردرد اولیه ناشی از فعالیت، سردردی است که افراد صرفاً در اثر ورزش به آن مبتلا می شوند و هیچ علت زمینه ای ندارد.

علائم سردرد اولیه ناشی از فعالیت عبارتند از:

• درد، معمولا در هر دو طرف سر
• یک احساس ضربان دار

این درد می تواند بین ۵ دقیقه تا ۴۸ ساعت طول بکشد و ممکن است شبیه به میگرن باشد.

افراد ممکن است بعد از ورزش در شرایط گرم یا ارتفاع بالا دچار سردرد اولیه ناشی از فعالیت شوند.

*سردرد ناشی از فعالیت ثانویه به دلیل یک بیماری زمینه ای مانند:

• بیماری قلبی
• سکته مغزی یا خونریزی در مغز
• پارگی در یک شریان
• سندرم انقباض عروق مغزی برگشت پذیر، که باریک شدن رگ های خونی است
• تومور یا ضایعه مغزی

*کم آبی و سردرد

اگر افراد در حین یا بعد از ورزش، مایعات را جایگزین نکنند، ممکن است دچار کم آبی شوند. آب و الکترولیت ها بدن را هیدراته نگه می دارند و افراد هر دوی این ها را از طریق تعریق از دست می دهند. هنگامی که یک فرد کم آب می شود، ممکن است دچار سردرد شود.

• علائم دیگری که ممکن است نشان دهنده کم آبی بدن باشد عبارتند از:

• احساس تشنگی
• احساس بی حالی یا خستگی
• ادرار زرد تیره
• تولید ادرار کمتر از حد معمول
• خشکی دهان یا لب
• احساس تحریک پذیری
• سرگیجه

*سردرد تنشی

سردرد تنشی شایع ترین نوع سردرد است. تنش عضلانی ناشی از ورزش یا وضعیت بدنی نادرست در حین ورزش می تواند باعث این سردردها شود. افرادی که استرس را تجربه می کنند نیز ممکن است دچار سردرد تنشی شوند.

• علائم سردرد تنشی عبارتند از:

• درد خفیف تا متوسط
• شروع تدریجی سردرد
• درد در گردن و پشت سر
• دردی که می تواند یک درد مبهم یا نواری مانند رپ در اطراف سر باشد
• دردی که اغلب هر دو طرف سر را درگیر می کند
• معمولاً به جای ضربان، درد مداوم است

*ورزش در گرما

ورزش در آب و هوای گرم یا نور مستقیم خورشید می تواند باعث سردرد و میگرن شود. افزایش سطح گرما می تواند باعث تعریق بیش از حد شود که می تواند منجر به کم آبی بدن شود. نور شدید خورشید نیز ممکن است به عنوان محرک برای سردرد و میگرن عمل کند.

*قند خون پایین

اگر افراد قبل از ورزش، غذا نخورند، ممکن است به دلیل سطح پایین قند خون دچار سردرد شوند. ورزش کالری می سوزاند و اگر افراد قبل از ورزش کالری کافی دریافت نکنند، سطح قند خون آنها کاهش می یابد.

وقتی افراد کربوهیدرات می خورند، بدن آنها را به گلوکز تبدیل می کند. مغز، به ویژه، برای عملکرد صحیح به عرضه دائمی گلوکز متکی است. اگر مغز گلوکز کافی دریافت نکند، می تواند علائم مختلفی از جمله سردرد ایجاد کند.

• سایر علائم سطح پایین قند خون می تواند شامل موارد زیر باشد:

• حالت تهوع
• گیجی
• تعریق
• احساس ضعف یا سرگیجه
• تکان دادن
• گرسنگی

*میگرن

ورزش متوسط ​​و منظم ممکن است به پیشگیری از میگرن و کاهش شدت علائم کمک کند. با این حال، ورزش ممکن است محرکی برای میگرن در برخی افراد باشد.

• برخی از شایع ترین علائم میگرن عبارتند از:

• سر درد ضربان دار
• افزایش حساسیت به نور و صدا
• حالت تهوع
• استفراغ
• خستگی

*اگر ورزش باعث میگرن شود، ممکن است دلایل زمینه ای وجود داشته باشد، مانند:

• شروع ناگهانی ورزش، بنابراین بدن نیاز به افزایش ناگهانی اکسیژن دارد
• قند خون پایین
• کم آبی بدن
• تغییر سبک زندگی مانند رژیم غذایی

*درمان

اگر افراد به دلیل از دست دادن مایعات از طریق ورزش سردرد دارند، باید با نوشیدن آب، آب بدن خود را تامین کنند. آنها همچنین می توانند موارد زیر را امتحان کنند:

-افزایش مصرف مایعات در طول روز: خوردن میوه ها، سبزیجات، اسموتی ها و سوپ ها راهی عالی برای افزایش مایعات است.

-جایگزینی الکترولیت ها: این می تواند به آبرسانی مجدد بدن نیز کمک کند. افراد می‌توانند از محلول‌های آب رسانی خوراکی استفاده کنند که الکترولیت‌هایی را برای کمک به جایگزینی آنهایی که در اثر تعریق از دست می‌دهند، فراهم می‌کند.

-حرکات کششی: ورزش های ملایم، مانند یوگا، ممکن است به کاهش تنش عضلانی و سردرد مرتبط کمک کند.

-تکنیک‌های آرام‌سازی: به عنوان مثال، مدیتیشن ممکن است به تخلیه تنش از بدن کمک کند.

-غوطه ور شدن در یک حمام گرم: این ممکن است به شل شدن عضلات، به ویژه عضلات اطراف سر کمک کند.

-استفاده از پد حرارتی روی گردن و شانه ها: این کار همچنین ممکن است به شل شدن عضلات اطراف سر کمک کند.

-داروهای مسکن بدون نسخه: این داروها همچنین ممکن است به کاهش علائم دردناک کمک کنند.

اگر کاهش سطح قند خون در حین ورزش باعث سردرد می شود، خوردن یک میان وعده یا وعده غذایی کوچک بعد از ورزش ممکن است به بازگشت سطح قند به حالت طبیعی و درمان سردرد کمک کند.

*پیشگیری

اگر افراد پس از ورزش سردرد بدون هیچ بیماری زمینه‌ای را تجربه می‌کنند، مراحل زیر ممکن است به جلوگیری از ایجاد سردرد کمک کند:

• آبرسانی با آب قبل، حین و بعد از ورزش
• آبرسانی مجدد با نوشیدنی های الکترولیتی یا محلول های خوراکی
• گرم کردن و سرد کردن کامل بدن قبل و بعد از ورزش
• بررسی فرم و وضعیت بدن هنگام ورزش صحیح است
• پوشیدن کفشی که از وضعیت بدنی مناسب پشتیبانی می کند
• پرهیز از حذف وعده های غذایی به خصوص صبحانه
• خوردن وعده های غذایی کوچک و منظم برای کمک به مدیریت سطح قند خون
• اطمینان حاصل کنید که هر شب به اندازه کافی بخوابید
• بیدار شدن و خوابیدن در ساعات مشخصی هر روز
• هر روز به طور متوسط ​​​​ورزش کنید، حداقل ۳۰ دقیقه
• اجتناب از ورزش طولانی مدت در گرمای شدید

*چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد..

هرکسی که سردردهای ورزشی را تجربه می کند اما از شرایط زمینه ای آگاه نیست باید برای ارزیابی به پزشک خود مراجعه کند.

افرادی که دارای هر گونه بیماری مرتبط با قلب یا عوامل خطر بیماری قلبی هستند، باید با پزشک خود در مورد سردردهای مرتبط با ورزش صحبت کنند، به خصوص اگر همراه با سردرد، گردن یا فک درد باشند.

این شامل افرادی می شود که سابقه موارد زیر را دارند:

• سیگار کشیدن
• چاقی
• دیابت
• حمله قلبی
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا

پزشک ممکن است آزمایش‌های مختلفی را برای رد هر گونه بیماری زمینه‌ای که ممکن است باعث سردرد بعد از ورزش شود، انجام دهد.

آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش خون
• اشعه ایکس از سینوس ها، برای بررسی اینکه آیا مشکلات سینوسی باعث سردرد می شوند یا خیر
• ام آر آی یا سی تی اسکن

افرادی که پس از ۴۰ سالگی دچار سردردهای جدید می شوند، سردردهایی را تجربه می کنند که بیش از چند ساعت طول می کشد یا سایر علائم عصبی را تجربه می کنند، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند.

دکتر محمد مهرتاش- هیأت پزشکی ورزشی استان کرمان